Çinliler ve Japonlar Niçin Çatal Kullanmıyor?

507 baxış

Farklılıklar ilgi çekicidir. Uzak Doğu yaşam şekli ve yemek kültürü birçok kişinin ilgisini odağıdır. Uzak Doğu ülkelerinin çoğunda başta balık olmak üzere diğer deniz ürünleri, yosun, pirinç, ördek, tavuk gibi besinlerin ön planda olsa da Bangkok ve Kore gibi birkaç ülkede kedi ve köpeklerin eti iştahla tüketilirken Japonya’da çekirge ve denizanası gibi bazı hayvanların eti spesiyal listesinde yer bulmaktadır. Yemek pişirme yöntemi olarak sıklıkla buharda pişirme tercih edilse de birçok besinin küçük parçalar haline getirilip kızartılması da çok geçerlidir. Yemekler hazırlanırken soya fasulyesi, Hindistan cevizi, mango, şeker kamışı, zencefil gibi meyve ve baharatlar da çok kullanılmaktadır. Uzak Doğu mutfağında yemeklerin pişirilmesi kadar ikramı ve tüketilmesi de bir ritüele dönüşmüştür. Batı ve doğu ülkeleri mutfak dahil birçok yönden her zaman farklı olmuş ve bu farkı korumuştur.

Çin’de Kuaizi, Japonya’da Hashi

Asyalıların ilginç yemek kültürlerinin olmazsa olmazı ise yemek çubuklarıdır. Her gün hiç düşünmeden kullandığımız çatal yerine geçen bu çubuklar kaynağını tarihin derinliklerinden almaktadır. Farklı Uzak Doğu ülkelerinde değişik isimler verilen yemek çubuklarının ilk ortaya çıktığı yerin Çin olduğu görüşü ağırlık kazanmış durumdadır. İngilizcede chopstik denilen yemek çubukları Çin dışında Japonya, Vietnam, Kore, Tayvan, Moğolistan, Endonezya, Filipinler, Malezya, Tayland, Singapur gibi Asya ülkelerinde de kullanılmaktadır. Artık birçok batı ülkesinin özel restoranlarında da yerini alan Çin ve Japon mutfağının lezzetini tanımak ve tabi ki yemek çubuklarını denemek isteyenler çoğalmaktadır.

Bir çift örgü şişine benzeyen yemek çubuklarına İngilizcede “chopstik” denilirken Çin’in çok eski tarihlerinde “zhu” denilmiş, şu an da “kuaizi” adı kullanılmaktadır.

Japonya’ya özgü olarak da bu çubuklara “hashi” veya “waribashi” denilirken Kore’de de “jeotgarak” olarak adlandırılmaktadır.

Sert ve küçük parçalı yiyecekleri alıp yiyebilme konusunda çatala göre daha kullanışlı olduğu söylenen yemek çubuklarını ilk kez kullanan meraklılar zorlanabilse de zamanla alışılmaktadır. Genel gözlemlere göre çatala alışık olanlar çubuk kullanırken ne kadar zorlanıyor ve komik durumlara düşüyorsa çubuk kullanmaya alışık olanlar da çatal kullanmaya çalışırken o kadar zorlanmaktadır. Bugün hala uzak doğu kültüründe pilav, suşi, makarna, şehriye, tavuk gibi besinler, çeşitli salatalar çubuklarla büyük bir ustalıkla yenmekte ve ülkelerin her birinde farklı çubuklar kullanılmaktadır.

Çataldan Önceye Dayanan Geçmiş

Yemek çubukları ya da çok telaffuz edilen şekliyle Çin çubuklarının tarihsel geçmişine bakıldığında kullanımının çatala göre çok eskilere dayandığı görülür. Çatalların ortaya çıkış tarihi günümüze daha yakın olup 1500’lü yıllar olarak tahmin edilir. 1500’lü yılların başında o dönemin Fransız kraliçesi vermiş olduğu davetlerde çatal kullanımının ne kadar kolay olduğunu anlatmıştır. Amerikalılar ise çatalı ancak 18. yüzyılda kullanmaya başlamıştır. Çinlilerin geçmişinde kuaizi denilen yemek çubukları M.Ö. 200 ile M.S. 200 arasında icat edilip halk tarafından kullanılmıştır. Bu tarihler Shang Hanedanlığı dönemine karşılık gelmektedir. M.Ö. 1027 yılında kurulmuş olan ve M.Ö. 256 ‘da yıkılan Shang Hanedanlığında son imparator olan Zhou fildişinden yapılma çubuklar kullanmıştır.

Bu durumda Çinlilerin çubukla yemek yemesi çatalla yemek yemeye göre çok daha eskiye dayanmakta olup geleneğin bugün de sürdürülmesi son derece normal karşılanmalıdır.

Bir görüşe göre 2500 yıl ( M.Ö. 2500) öncesinde kıtlık ve savaşlar yaşanmış, ülkenin ekonomisi çöküntüye uğramıştır. Fetihlere çıkılabilmesi için yeterli savaş aleti yapılabilecek metal olmadığı için Çin halkına imparator tarafından bir çağrıda bulunulmuştur. Çağrıya uyan halk elinde silah ve diğer savaş aletleri haline getirilebilecek ne kadar metal eşya varsa imparatorluğa teslim etmiş, bu metaller eritilerek savaş aletleri haline getirilmiştir. Halkın elinde metal kalmadığı içindir ki bambu ağaçları ve tahtaları kullanarak ihtiyaç duydukları araç gereçleri ve yemek çubuklarını yapmak zorunda kalmışlardır. Halk uzun süre bu yaşam şeklini sürdürdüğünden dolayı çubukları kullanmaya alışmış ve nesilden nesile aktararak kültürlerini günümüze de taşımışlardır. En yaygın ve kabul gören görüş budur.